Bezoek aan de familie van Roger in Cuper | Chinchero

Afgelopen week heb ik Roger ontmoet, een oud studiegenoot van Octavio. Roger heeft vijf broertjes en zusjes en woont samen met zijn ouders in Cuper…een kleine dorpsgemeenschap van 50 families, aan de rand van een van de twee meren van Chinchero; Piuray. De familie bewerkt een stukje land van de dorpsgemeenschap, voornamelijk voor eigen gebruik. Daarnaast heeft de familie een klein aantal dieren: stieren om het land te bewerken, schapen voor de wol, kippen, varkens…

Roger breit volgens de traditie van Chinchero chullos, de traditionele mutsen voor de mannen in deze regio. Eerder verleden week heeft hij me de betekenis van de motieven die in de chullo zijn verwerkt al uitgelegd.

Zaterdag zijn we samen met Roger vanuit Tica Tica, Cusco naar Chinchero gelopen. Een prachtige wandeling van ongeveer 5 uur over de hoogvlakte tussen Cusco en Chinchero.

Aangekomen bij de familie van Roger, heeft zijn moeder echt een heerlijk welkoms maal voor ons gekookt: een goedgevulde quinoa soep en als hoofdgerecht cavia met een heerlijke salade van verse tuinbonen en wortels van eigen land. Zijn moeder vertelt dat dit de eerste keer is dat een buitenlandse op bezoek komt bij de familie. Zijn twee kleine zusjes kijken hun ogen dan ook uit en maken voorzichtig contact.

Aan de rand van het meer laat Roger ons zien hoe hij de chullo breit. Het breien van de chullo heeft Roger geleerd van een oude opa uit Chinchero die verleden jaar overleden is.Voor het breien wordt de wol getwist met een spintol. Dit is om het breiwerk heel vast te maken. De chullo is opgezet op 5 metalen breipennen. Het geschulpte randje haakt/breit hij met een pen met een haakje.

In de chullo van Chinchero is een stukje cultuur en geschiedenis van het stadje verwerkt. De basis kleuren die in de chullo verwerkt worden zijn: rood, wit, groen, geel, zwart of blauwgroen, oranje of café.

De chullo is verdeeld in 12 banen die elk een maand van het jaar uitbeelden.

Januari | Kuty: een landbouwwerktuig | Wordt gebruikt voor het bewerken van het land en het oogsten van de aardappels.

Februari | Deze maand verbeeldt de geschiedenis van Chinchero. De complete figuur van de maand februari symboliseert de plant Loraypu, een cactusachtige. De twee ogen verbeelden de twee meren van Chinchero: Huapo en Piuray. Het kruis verbeeldt de 4 dorps gemeenschappen waarin de Spanjaarden de grond rondom Chinchero verdeeld hadden: Qollana Ayllu | Ayllopongo, Chumchu Ayllu | Cuper, Angel Ayllu | Yanacona, Qorqonka Ayllu |Umasbamba. Het figuur tussen de kruizen symboliseert de ogen van de lama, een heilig dier.

Maart | De Vos | Deze maand lammeren de schapen en is er dus voldoende eten voor de vos. In maart verlaten de jonge van de vos voor het eerst de grot waarin ze leven op jacht naar lammeren.

April | De Huallata, de Andes gans | Deze vogel leeft samen met zijn partner en blijft zijn partner zelfs tot na de dood trouw. April is de maand van de huwelijken omdat deze maand de aardappels geoogst worden, er lammeren zijn en er dus geld is.

Mei | Panta Kuty; Panta betekend in het Quechua fout, vergissing. Dus de maand mei wordt verbeeldt door een landbouwwerktuig met een fout | Mei is de maand van de hekserij. De Andes bewoners zijn van nature nogal jaloers. Als de buurman een goed oogst jaar heeft, veel aardappels, veel jonge dieren, het hem goed gaat wordt er al snel met een scheef oof naar hem gekeken. Hoe is het mogelijk dat het onze buurman zo goed gaat? Kijk naar zijn aardappels, zijn dieren, de investeringen die hij doet. Dat kan voor de Andes bewoner een rede zijn om jaloers te zijn. En een offer te brengen waarin je aan de goden vraagt voor ongeluk voor de buurman. Dat zijn oogst het komend jaar zal mislukken. Nijd, misgunnen van bezit.

Juni | De Picaflor, Q’ente, kolibrie | In de maand juni bloeien de prachtige bloemen van de Llauly. De kolibrie is dol op deze bloemen. Deze maand zijn er dus ook veel kolibries te zien.

Juli | De Q’uenko, zigzag | De zigzag symboliseert de weg, het pad. Deze maand reizen de hooglandindianen met hun producten naar andere bergdorpen om deze te ruilen.

Augustus | De Condor | Alleen deze maand kun je de concor zien in de bergen van Chinchero.

September | De Kantu, de nationale bloem van Peru | Deze maand wordt het graan gedorst. Het graan is op een harde ondergrond uitgespreid. Het dorsen gebeurt door paarden en ezels op het graan te laten trappen. Tijdens dit proces worden de korrels uit de aren verwijderd en blijven de graankorrels met het kaf, na het verwijderen van het stro, over. De wind neemt het kaf en het vuil mee waardoor de korrels achter blijven. Van de takken van de struik Kantu maakt men bezems om de ondergrond schoon te maken.

Oktober | De vogel Pilku, een heilige vogel | Deze vogel is ook afgebeeld in de poort van het witte kerkje in Chinchero. De Pilku zie je alleen in de maand oktober. In oktober begint de regentijd waardoor er voldoende insecten zijn waarop deze vogel af komt. Op de boom, Q’euña.

November | Panta Loraypu. Panta betekent fout. Deze maand is de plant Loraypu afgebeeld zoals in de maand februari alleen dan met een fout | November regent het veel. De planten en de akkers beginnen uit te lopen, kleuren groen.

December | De vogel Hacachu | Deze maand is er geen voedsel voor de mens maar ook niet voor de dieren.

De 4 staartjes aan het uiteinde van de lange staart van de chullo verbeelden de 4 dorpsgemeenschappen die samen het nieuwe Chinchero vormen. In het verleden behoorde Chinchero tot de provincie Calca, nu tot de provincie Urubamba.

Het breien van deze chullo is een engelen werk. Er zijn nog maar heel weinig mensen die volgens de traditie van Chinchero deze mutsen breien. En vrijwel niemand die het breiwerk met zoveel liefde en aandacht afwerkt als Roger. Om Roger en zijn familie te ondersteunen, is het mogelijk om een traditionele chullo uit Chinchero te bestellen voor de prijs waarvoor de chullo verkocht wordt op de bekende textiel markt van Chinchero. De chullo is gebreid van alpacawol met een klein percentage acryl. Prijs € 65.00.

Heeft u interesse in een traditionele chullo uit Chinchero gebreid door Roger? Stuur dan een berichtje naar lisette.verkerk@gmail.com. In september reis ik naar Nederland en zal ik de chullo voor u meenemen.

Categorie: Blogs - geschreven door Lisette op 18 mei 2011 om 02:54